Το χαυλιτζάνι, γνωστό και ως cubeb ή Piper cubeba, είναι ένας καρπός της οικογένειας των Πιπεριδών, συγγενής με το μαύρο πιπέρι. Προέρχεται κυρίως από την Ινδονησία και άλλες τροπικές περιοχές της Ασίας και χαρακτηρίζεται από τους μικρούς, στρογγυλούς καρπούς του με ουρά (από όπου πήρε και την ονομασία του), και το ζεστό, πικάντικο άρωμά του.
Το χαυλιτζάνι έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα τόσο στη μαγειρική όσο και στη φυσική ιατρική της Ανατολής και της Ευρώπης. Στον μεσαίωνα, ήταν ιδιαίτερα αγαπητό στους Άραβες και στους Ευρωπαίους, όπου χρησιμοποιούνταν σε μίγματα μπαχαρικών, λικέρ και γιατρικά.
Αντισηπτική δράση: Χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για την υγιεινή του στόματος και τη θεραπεία λοιμώξεων του αναπνευστικού.
Τονωτικό του πεπτικού συστήματος: Ενισχύει την πέψη, μειώνει τον μετεωρισμό και καταπραΰνει σπασμούς του εντέρου.
Αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες: Παραδοσιακά χρησιμοποιείται για ήπιους πόνους και φλεγμονές.
Αφροδισιακό: Στην Ασιατική ιατρική θεωρείται πως ενισχύει τη λίμπιντο και την ενέργεια του σώματος.
Το χαυλιτζάνι χρησιμοποιείται:
Στη μαγειρική, κυρίως στην ινδονησιακή και μεσανατολική κουζίνα, σε μείγματα όπως το "ras el hanout" και το "garam masala".
Σε βάμματα και αφεψήματα, για τις πεπτικές και αποχρεμπτικές του ιδιότητες.
Στη ζαχαροπλαστική και ποτοποιία, για να δώσει ιδιαίτερο άρωμα σε λικέρ, κρασιά ή γλυκά.
⚠️ Προτείνεται η χρήση του με μέτρο, ιδιαίτερα σε συμπληρώματα, καθώς η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς.