Ο λιναρόσπορος είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό, ανήκει στην τάξη γερανιώδη και στην οικογένεια λινίδες με 230 περίπου είδη φυτών των εύκρατων περιοχών και των περιοχών της Μεσογείου. Είναι ετήσιο φυτό και οι κυριότερες ποικιλίες του είναι δύο: Αυτές που καλλιεργούνται για τις ίνες τους και λέγονται κλωστικές και αυτές που καλλιεργούνται για τα σπόρια τους, από τα οποία βγαίνει ένα είδος λαδιού, το λινέλαιο, λέγονται δε και έλαιο-δοτικές ποικιλίες. Τα άνθη του έχουν γαλάζιο, μπλε και σπανιότερα λευκό ή απαλό ροζ χρώμα. Ο καρπός του είναι κάψα και περιέχει 10 περίπου γυαλιστερά ωοειδή σπόρια. Στο φλοιό του βλαστού υπάρχουν πολλές ίνες που τον σταθεροποιούν και οι ίνες αυτές χρησιμοποιούνται στην κατασκευή νημάτων και υφασμάτων. Ευδοκιμεί σε εύκρατα κλίματα, χωρίς μεγάλες και έντονες βροχοπτώσεις.

Καλλιεργείται, από τους αρχαίους χρόνους, σαν φαρμακευτικό φυτό, αλλά και για άλλες πολλές χρήσεις, όπως στην υφαντουργία. Σήμερα χρησιμοποιείται για την κατασκευή υφασμάτων, αλλά και για την παρασκευή χρωμάτων και βαφών για τα νύχια. Οι κλωστικές ίνες έχουν μεγάλη αντοχή, καλή στιλπνότητα και εύκολη επεξεργασία, είναι ανθεκτικές στις προσβολές από μύκητες και ανθεκτικότερες από αυτές του βαμβακιού. Τα λινά υφάσματα είναι εξαιρετικής ποιότητας, αλλά, επειδή οι ίνες του λιναριού έχουν μικρή ελαστικότητα και σκληρή υφή, τσαλακώνονται εύκολα. Το λινάρι έχει την ιδιότητα να απορροφά και να απελευθερώνει υγρασία.

Στην Ελλάδα καλλιεργείται σε μικρή έκταση (στη Μεσσηνία), γιατί το κλίμα δεν ευνοεί την παραγωγή καλής ποιότητας λιναριού και η καλλιέργεια γίνεται κυρίως για το λιναρόσπορο. Επίσης υπάρχουν και αυτοφυή είδη λιναριού, γνωστά σαν άγριο-λινάρια.

Λιναρόσπορος και Λινέλαιο: Το λινέλαιο και ο λιναρόσπορος δεν είναι άγνωστα στην ανθρωπότητα, ίσως απλά είναι λίγο ξεχασμένα. Από τα πλέον πανάρχαια γνωστά φυτά, το λινάρι για την κατασκευή των γνωστών λινών υφασμάτων και ακόμα γνωστό για τους σπόρους του, που αποτελούσε βασικό είδος διατροφής για ανθρώπους και ζώα. Οι λοβοί του φυτού μαζί με τους σπόρους του μαζεύονται το φθινόπωρο, αφού ωριμάσουν καλά. Οι σπόροι του, μαζί με το έλαιο που δίνουν έχουν ιδιαίτερα καθαρτικές ιδιότητες και είναι τα χρήσιμα μέρη του φυτού. Οι θεραπευτικές τους ιδιότητες ήταν γνωστές από τα αρχαία χρόνια.

Το λινέλαιο, από διατροφική άποψη, έχει ένα χαρακτηριστικό που το κάνει μοναδικό. Με εξαίρεση το ελαιόλαδο (που περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά), τα περισσότερα έλαια είναι πλούσια σε ω-6 και κάποια από αυτά (έλαιο ελαιοκράμβης, κανναβέλαιο, έλαια ξηρών καρπών) περιέχουν και κάποια ω-3. Αντίθετα, το λινέλαιο, που αποτελείται κατά 55% από α-λινολενικό οξύ, ένα πολυακόρεστο λιπαρό οξύ που ανήκει στην ομάδα των ω-3 λιπαρών οξέων, και ο λιναρόσπορος αποτελούν την πιο πλούσια φυσική πηγή των δυσεύρετων στη φύση ω-3, ενώ παράλληλα διαθέτουν μόνο ίχνη από ω-6. Αυτά λοιπόν τα φυσικά αντιοξειδωτικά προστατεύουν την καρδιά, μετριάζουν τα συμπτώματα φλεγμονωδών νόσων και πιθανώς προστατεύουν από το διαβήτη. Επιπλέον, οι σπόροι του λιναριού και το λάδι τους είναι πλούσιες φυσικές πηγές των αντιοξειδωτικών ουσιών λιγνάνες, οι οποίες απαντώνται στο λινάρι σε συγκέντρωση 80 φορές μεγαλύτερη από ότι στα παχιά ψάρια (σολομό, πέστροφα, ρέγκα, τόνο, σαρδέλες, σκουμπρί), στο σπανάκι και στην αντράκλα.

Θρεπτικά συστατικά: Τελευταίες επιστημονικές έρευνες έφεραν στο φως πολύ σημαντικές ιδιότητες του Λιναρόσπορου, από τον οποίο παράγεται και το Λιναρέλαιο ή Λινέλαιο. Περιέχει 30-40% έλαια. Οι σπόροι του λιναριού είναι η πλουσιότερη φυσική πηγή σε Ω-3 λιπαρά οξέα (56%), ω-6 λιπαρά οξέα (16%), Αντιοξειδωτικές ουσίες, περιέχουν δε ένα είδος φυτοοιστρογόνων, τις Λιγνάνες. Επίσης ο λιναρόσπορος περιέχει Πρωτεΐνες, Άπεπτες φυτικές ίνες, Βιταμίνες Β1, Β2, Ε, Καροτίνια και Βιταμίνη C. Από ανόργανα συστατικά περιέχει ασβέστιο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και σίδηρο. Από τους σπόρους του γίνεται αφέψημα και καταπλάσματα (απορροφητικά και επουλωτικά).

Χρησιμότητα: Τα τελευταία χρόνια το λινάρι αποδεικνύεται για έναν πρόσθετο λόγο χρησιμότατο και αυτό είναι οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες λόγω της περιεκτικότητας του σε ω-3 λιπαρά οξέα. Καθώς οι επιστημονικές έρευνες επιβεβαιώνουν σχεδόν καθημερινά τον καθοριστικό ρόλο που παίζουν τα ω-3 λιπαρά οξέα στην υγεία μας, γιατροί, καθώς και οι διαιτολόγοι εκδηλώνουν ζωηρό ενδιαφέρον για τη θρεπτική και θεραπευτική αξία του λιναριού.

Ενδεικτικά μερικά από τα σημαντικότερα οφέλη είναι:

1. Προλαμβάνουν τον καρκίνο ή καθυστερούν την εξέλιξή του, γιατί περιέχουν Λιγνάνες, που έχουν την ικανότητα να απενεργοποιούν τα ισχυρά οιστρογόνα που ευθύνονται για την ανάπτυξη καρκινικών όγκων στο μαστό, στο αναπαραγωγικό σύστημα (μήτρα) και στο παχύ έντερο. Έρευνες σε γυναίκες που περίμεναν να υποβληθούν σε επέμβαση καρκίνου του μαστού έδειξαν ότι όσες κατανάλωσαν αρτοσκευάσματα με λινορόσπορο σε καθημερινή βάση (περίπου 4 κουταλιές της σούπας αλεσμένους λιναρόσπορους σε κάθε ψωμάκι) είχαν πιο αργό ρυθμό ανάπτυξης των όγκων. Ανάλογη έρευνα σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη που κατανάλωσαν περίπου 30 γραμμάρια αλεσμένους λιναρόσπορους την ημέρα, σαν μέρος μιας διατροφής με λίγα λιπαρά, είδαν να μακραίνει ο χρόνος που μεσολάβησε μεταξύ της εμφάνισης του όγκου και της ανάγκης για χειρουργική επέμβαση.

2. Προστατεύουν την καρδιά: Τα ω-3 λιπαρά οξέα του λιναρόσπορου χρησιμοποιούνται από το οργανισμό για την παραγωγή ουσιών οι οποίες μειώνουν τις πιθανότητες δημιουργίας θρόμβων στο αίμα και επακόλουθα μειώνονται οι κίνδυνοι καρδιακής προσβολής και εμφραγμάτων.

3. Αντί-φλεγμονώδης δράση: Η ισορροπία των ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων είναι πολύ σημαντική για την υγεία μας. Δυστυχώς όμως ο σύγχρονος τρόπος διατροφής χαρακτηρίζεται από πλεόνασμα ω-6 λιπαρών οξέων, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες οξειδωτικές και φλεγμονώδεις παθήσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, άσθμα, και ενδεχομένως σε ορισμένες μορφές καρκίνου. Η υψηλή περιεκτικότητα του λιναρόσπορου και κυρίως του λινελαίου σε α- λινολενικό οξύ μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην εξισορρόπηση αυτών των δύο λιπαρών οξέων και έτσι να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες.

4. Οι λιναρόσποροι καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα (1 κουταλιά κοπανισμένοι σπόροι σε ένα ποτήρι νερό) και είναι αποτελεσματικό εντερικό καθαρτικό. Αυτό οφείλεται στις άπεπτες φυτικές ίνες, που περιέχουν. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε φυτικές ίνες, προστατεύει τον οργανισμό από τη δυσκοιλιότητα και δρα προληπτικά για τις κακοήθειες του εντέρου.

5. Ανακουφίζουν από το άσθμα, τα βρογχικά, την πνευμονία. Έρευνες έδειξαν ότι τα παιδιά, που έτρωγαν μια κουταλιά λινέλαιο το πρωί μαζί με γιαούρτι είχαν λιγότερα και πιο ήπια κρούσματα αναπνευστικών προβλημάτων.

6. Βοηθούν σε παθήσεις του στομάχου και ανακουφίζουν από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ). Έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, ενώ δεν περιέχουν γλουτένη, με αποτέλεσμα το αλεύρι, που παράγεται από αυτό να είναι πιο εύπεπτο και ιδιαίτερα κατάλληλο για άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα.

7. Λόγω των ω-3 λιπαρών οξέων που περιέχει βοηθά στην αντιμετώπιση των νεφρικών προβλημάτων.

8. Ο λιναρόσπορος δρα κατά της υπέρτασης. Βοηθάει στην ρύθμιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.